Sự ra đời của eSports một lần nữa cho thấy sự đối lập về định nghĩa “thể thao”, sự đấu tranh giữa quan niệm đổi mới và sự bảo thủ ngàn năm của thể thao.
Khái niệm thể thao điện tử, hay eSports ra đời gây nhiều tranh cãi trong giới thể thao và những khán giả thể thao về việc nó có phải là một môn thể thao đúng nghĩa, và xa hơn là gốc rễ của khái niệm thể thao là gì. Từ đó cho chúng ta thấy đang có một sự đấu tranh khốc liệt của những cái mới khai sinh ở thể kỷ 21 với quan niệm bảo thủ kéo dài từ thời đại trước công nguyên đến nay vẫn còn bảo lưu một cách máy móc.
eSports ra đời một lần nữa thách thức sự bảo thủ ngàn năm của thể thao
Thể thao là gì ?
Cho đến tận ngày nay định nghĩa về thể thao vẫn chưa được thống nhất. Theo như những định nghĩa phổ biến nhất và được xem như “chính thống” thì thể thao là các hoạt động thể chất và kỹ năng có tính cạnh tranh công bằng, có luật lệ rõ ràng cho việc thi đấu.
Theo SportAccord, hiệp hội các liên đoàn thể thao thế giới định nghĩa thì một môn thể thao cần thỏa những điều kiện sau:
– Có yếu tố tranh đua
– Không phụ thuộc và may mắn
– Không phân định thắng thua dựa trên các yếu tố gây nguy hại quá đáng cho tính mạng và sức khỏe của vận động viên và những người tham gia
– Không gây hại cho bất kỳ sinh vật sống nào
– Kết quả không bị phụ thuộc vào trang bị được cung cấp bởi nhà cung cấp duy nhất nào
Các môn cờ và sự đối lập quan niệm
eSports gây tranh cãi nhưng không phải là nơi khởi phát sự đối lập quan niệm về định nghĩa thể thao. Khi cờ vua và các môn cờ khác được công nhận là môn thể thao chính thức bởi hiệp hội Olympic quốc tế năm 1999 nhưng đến nay vẫn còn nhiều người với sự bảo thủ ngàn năm của thể thao cho rằng đó là quyết định sai lầm. Hiện nay nước Anh, một nước nổi tiếng về quan điểm bảo thủ vẫn chưa công nhận cờ vua là một môn thể thao mặc dù phần lớn các nước còn lại trên thế giới cùng hiệp hội Olympic đã công nhận.
Điểm cốt lõi của điều này nằm ở quan niệm “thể thao là vận động thể chất”, tất cả những hoạt động không vận động đều không phải thể thao. Nghiễm nhiên theo quan niệm đó cả eSports và các loại cờ đều bị loại vì “ngồi một chỗ mà chơi”.
Tuy vậy theo định nghĩa chính thống, thể thao đã tiến hóa theo thời gian để thích nghi với nền văn minh hiện đại và các loại thể thao “không thể chất” dần được nhìn nhận và công nhận. SportAcord đã phân loại các môn thể thao hiện đại được công nhận theo các nhóm:
– Nhóm về thể chất (Thể dục dụng cụ, rugby…)
– Nhóm về trí tuệ (Cờ vua, cờ tướng, cờ vây…)
– Nhóm về động cơ (Đua xe, đua thuyền máy…)
– Nhóm về hỗn hợp (Bi da)
– Nhóm có động vật hỗ trợ (Đua ngựa, cưỡi ngựa…)
42% ý kiến thăm dò cho rằng cờ vua không phải là thể thao
eSports lặp lại bước đi của bàn cờ
Có thể xếp vào nhóm thể thao trí tuệ cùng với cờ, eSports cũng đang chịu nhiều kỳ thị tương tự từ nhóm có quan niệm bảo thủ về thể thao. Mặc dù linh động và kết hợp nhiều loại kỹ năng phản xạ hơn cờ truyền thống nhưng các môn thể thao điện tử vẫn được xếp vào dạng “ngồi một chỗ không vận động”.
eSports cũng nằm trong nhóm bị sự bảo thủ ngàn năm của thể thao cho là “ngồi một chỗ không vận động”
Những chỉ trích nổi lên sau khi ESPN lần đầu phát eSports trên kênh TV của mình
Với thời đại thông tin phát triển, việc hình ảnh eSports xuất hiện trên các kênh truyền thông và lan tỏa càng khiến nổi lên nhiều ý kiến bài xích từ người xem thể thao truyền thống. Đặc biệt là khi kênh thể thao ESPN danh tiếng quyết định đầu tư vào phát sóng eSports. Những luận điệu xưa cũ của cờ trước đây tiếp tục lặp lại với eSports.
Cần phải thay đổi quan niệm về thể thao
Thể thao được cho là bắt nguồn từ hệ thống trò chơi Olympic ở Hy Lạp cổ đại (Olympiad). Lúc đó người ta thi tài các trò chơi mang tính rèn luyện thể chất và kỹ năng nhằm mục đích giải trí và khuyến khích người dân rèn luyện theo để phục vụ cuộc sống. Quan niệm thể thao là rèn luyện sức khỏe thể chất cũng xuất phát từ đó.
Hình vẽ mô tả môn chạy trong Olympiad cổ đại
Tuy nhiên nếu xem xét sâu hơn về ý nghĩa thì thể thao ngoài mục đích giải trí còn khuyến khích rèn luyện những yếu tố hữu ích phục vụ cuộc sống. Điểm khác biệt là ở thời cổ đại thể chất góp phần quan trọng hơn trí tuệ trong văn hoá đại chúng, người cổ đại ai cũng cần thể chất tốt và kỹ năng điêu luyện để săn bắn, chiến đấu. Ví dụ rõ ràng nhất là trong Olympiad cổ đại có 3 nhóm môn chính bao gồm chạy, chiến đấu và 5 môn phối hợp phản ánh các kỹ năng trong lao động chân tay và chiến tranh bảo vệ tổ quốc.
Vấn đề ở đây chính là chúng ta đang ở thế kỷ 21, cuộc sống không đơn giản nằm trong các kỹ năng làm việc chân tay nữa mà là thời đại khai phá tiềm năng của trí tuệ. Các công việc hiện đại có đóng góp một phần không nhỏ của “ngồi một chỗ không vận động” nhưng lại mang một sức nặng tư duy rất lớn.
Thời đại mới, con người không còn lệ thuộc chính vào sức mạnh cơ bắp khi lao động nữa.
Chính vì lẽ đó quan niệm về thể thao cũng cần phải thoát khỏi sự bảo thủ ngàn năm từ thời cổ đại về việc “thể thao” chỉ là thể chất.
eSports, cờ đại diện cho một thế hệ thể thao của tương lai
Với đặc tính thiên về trí tuệ của mình, các loại cờ và eSports đại diện cho một thế hệ thể thao hiện đại, ở đó con người phát triển thiên về trí thông minh và tư duy song song với thể chất hơn là “thuần cơ bắp” của thời cổ đại.
Nền văn minh thế kỷ 20 – 21 phát triển rực rỡ, con người đã dần trút bỏ gánh năng lao động chân tay của mình cho máy móc và tự động hóa. Nên chăng cũng nên trút bỏ cái sự bảo thủ ngàn năm của thể thao về chuyện cơ bắp hay trí tuệ.
